Þú öskrar,

ÁI ÞETTA ER VONT!

Þú spyrð,

Afhverju ég

Þú segir,

Ég mun aldrei aftur upplifa hamingju!

Tárin streyma úr endalausri uppsprettu augnhvarmanna og þú leggst niður í gólfið.

Hjálpiði mér!

Geriði það hjálpiði mér!

En samkenndin dugar ekki, faðmlögin virka ekki, orð okkar gangnslaus.

Þú verður að bíða, þar til fiðrildin missa máttinn og leysast upp.

þetta er mín tímalausa tilkynning um hamingju,
ég ætla að hafa það gott,
hafa það – soldið næs.
hætta að fljóta með,
nema það sé samleiðis mér.

þetta verður skuldbindingin mín
mitt móderníska manifesto
og ég ætla að gera það fyrir mig,
og allar aðrar sem gátu það ekki sjálfar

og ég ætla að fylgja því eftir
því það verður samleiðis mér.
og ég ætla að öskra það af húsþökunum
að nú hafi ég það næs,
sé hætt að semja þýðingarlaus þynnkuljóð,
að þú-ið sé aftur orðið tómt
og að nú sé þessi stelpa bara ég.

Mynd: Eva Sigurðardóttir

Ég grét þegar að ég kom heim. Ég settist á rúmið mitt grátandi og horfði yfir herbergið sem var mjög lítið og undir súð, svo ég horfði í rauninni á súðina.

Þetta ár var ég búin að ganga þessa leið svona fimm sinnum í viku.

Upp Hraunteiginn, til vinstri upp Gullteig, framhjá Laugarnesskóla og leikskólanum Hofi, svo aftur til vinstri og niður Hofteiginn, svo til hægri niður innkeyrsluna eða stíginn (þetta var bakhús).

Ég gekk alltaf sömu megin og ég fór aldrei aðra leið, aldrei gegnum skólalóðina eða eitthvað slíkt. Arna var sérstaklega þolinmóð gagnvart þessari sérvisku minni, þessum vana sem ég hef að gera hlutina alltaf nákvæmlega eins. Sérstaklega þegar um er að ræða gönguferðir eða leiðir. Ég fer alltaf sömu leiðina.

Þegar að ég var að æfa fótbolta með Þrótti tíu ára gömul fór ég alltaf samferða Örnu. Æfingasvæðið var ekki í hverfinu okkar, Laugardalnum, heldur ská á móti Holtagörðum, beint á móti Jóa Fel bakaríi, í Sundunum. Í mínum huga var þetta eins og að fara til annars lands. Ég man að þetta var um sumarið og við hjóluðum alltaf á æfingu. Ég man líka að ég þekkti Örnu ekkert sérstaklega vel þá, við vorum ekki nánar vinkonur á þessum tíma. Við hjóluðum alltaf sömu leiðina. Alltaf sömu leiðina. En í eitt skiptið þá var Arna búin að finna aðra fljótari leið og ég komst í pínu uppnám. Ég man að ég gat hreinlega ekki hugsað mér að fara aðra leið og skildi ekki afhverju í ósköpunum við gætum ekki bara farið leiðina sem að við fórum alltaf. Sömu leiðina. Leiðina okkar. Ég stappaði niður fótunum og byrjaði næstum því að gráta. Arna sagði rólega að við myndum þá bara fara leiðina okkar, sömu leiðina og alltaf, jafnvel þótt hún væri lengri. Ég gleymi þessu ekki. Það var ekki fyrr en löngu seinna að ég hugsaði hversu sérvitur ég væri og vanaföst. Ég skammaðist mín. Ég áttaði mig líka á því hvað Arna væri skilningsrík, jafnvel án þess að hún vissi hvað þetta skipti mig miklu máli.

Kvöldið sem ég sat grátandi á rúminu mínu og horfði yfir herbergið, á súðina, var ég tuttugu og eins. Ég var að koma frá Örnu. Arna var á leiðinni til Perú og ég var sjálf á leiðinni til Danmerkur nokkrum mánuðum seinna. Ég vissi að þegar að Arna kæmi heim frá Perú yrði ég farin. Ég vissi að allt myndi breytast, að allt væri þegar breytt.

Við vorum fleiri vinkonurnar sem vorum svo oft heima hjá Örnu. Þetta ár var ég samt oftast bara ein heima hjá Örnu. Við vorum allar farnar eitthvert á þessum tímapunkti. Til annars lands, ekki bara í Sundin. Sumar voru aftur komnar til baka en voru samt á leiðinni eitthvert annað. Að verða fullorðnar heitir það víst. Að eignast elskhuga, læra eitthvað nýtt, flytja úr hverfinu, flytja lengst í burtu, finna aðra leið, að fara aðra leið.

Það sem ég vissi að myndi aldrei verða eins var að við myndum aldrei bara vera heima hjá Örnu aftur. Hvorki ég ein eða með hinum. Að bara vera var að tala, leggja sig, lesa, hlæja, horfa á eitthvað, hlusta á tónlist, segja frá, gráta, bíða eftir símtali, borða nammi, horfa á Örnu brjóta saman þvott – taka til – fara í gegnum pappíra. Það sem ég vissi var að engin manneskja, eins og Arna, sem var búin að þekkja mig í svona mörg ár var í Danmörku. Engin manneskja sem vissi hvað ég væri sérvitur en skildi mig samt.

Kvöldið sem ég sat á rúminu mínu og grét saknaði ég þess sem var og kveið því sem koma skyldi.

Þetta kvöld gekk ég þessa leið heim, upp stíginn eða innkeyrsluna (þetta var bakhús), til vinstri, upp Hofteiginn, til hægri niður Gullteig, framhjá leikskólanum Hofi, framhjá Laugarnesskóla, aftur til hægri inn Hraunteiginn.

Mynd: Eva Sigurðardóttir

Hár hennar fellur í stríðum straumum
Niður herðarnar, eftir andlitinu
Sveigir upp að kjálkalínu
eins og lokkar í fjallshlíðum sem skapa áfasta mynd í landslagi þjóðar
Það er heiðbjart ekkert rok engin rigning eins óvanalegt og það gerist
Samt liggur vandi heimsins á herðum hennar
Áhyggjur af heimi
þungi yfir tilveru

Áður en hún fór út í morgun passaði hún að brókin væri symmetrísk
Engar línur féllu á húð eða sæust á rassvasa
Að hárið væri í bylgjum eins og óstírlátt hafið, eins og snjóstraumarnir í Fjallinu
Broshrukkur velkomnar en allt annað forboðið í óraunhæfum kröfum sem fengnar voru í arf
Aldrei pils bara buxur uppháar klíp í kinnar til að fríska, svo út í vinnu númer eitt

Hún hefur áhyggjur af heimi og framtíð
Hvernig kröfurnar hafa skapað eilífan vítahring
Fjallið sést í skrifstofuglugganum en það er fjarlægt, ekki eitt með henni
Það hefur lent í markaðssetningu eins og allt annað
orðið að tákni, að ímynd
eins og hún

Mynd: Díana Sjöfn

Nýbökuð
við miðjarðarhafssólargráður

nýstigin
úr síðustu flugferð
fallinnar upphrópunar

finn ég til svolítils
samviskubits
gagnvart grágæsunum

sem greiddu uppsett verð
það sama og alltaf
fyrir flugið þessa leið

koma heim
í grimman apríl
þakinn skafrenningi
og snjó.

Langar ofurlítið
að elta þær uppi
og biðjast afsökunar

á Íslandi.

Mynd: Eva Sigurðardóttir

Svartur alklæðnaður, sólgleraugu og sígarettur, einkenningbúningur töffaranna. Allt saman sjónblekking. Vegna þess að í raun og veru eru þau að fela óöryggið í augunum, brotnar sjálfsmyndirnar og félagskvíðann sem bindur þau saman.

mig dreymdi einu sinni.

og í drauminum átti ég barn.

mitt barn.

og það fékk freknurnar mínar

og rauðbirkna hárið mitt

og grænu augun mín

og allt það góða sem ég hef nokkurn tíma átt.

og barnið mitt stækkaði aldrei

en vitkaðist bara og vitkaðist

þangað til vitið þess hafði vaxið mér yfir höfuð.

og ég hélt á litla, vitra barninu mínu,

sem fékk freknurnar mínar

og rauðbirkna hárið mitt

og grænu augun mín

og allt það góða sem ég hef nokkurn tíma átt.

og litla, vitra barnið mitt horfði í augun mín.

grænt í grænt.

tók með litlu lófunum sínum um vangana mína og hvarf.

og ég sat eftir.

og freknurnar sem voru eins mínar

voru eins og duft í kjöltunni minni.

og ég vissi að ég ætti að gráta

en ég gerði það ekki

því þetta var ekki sorglegt fyrir konu eins og mig,

sem á sama tíma er hrædd við að eiga barnið

og hrædd um að geta aldrei átt barnið.

Mynd: Eva Sigurðardóttir

Það er eitthvað voða notalegt við það að heyra í nágrönnunum.

Á fótum kl hálf fjögur á aðfaranótt mánudags.

Að ryksuga á þriðjudagsmorgni.

Börn að leik á efri hæðinni og fréttirnar í gangi.

Falskt píanó og æfingar samhliða ljósaskiptunum.

Píanóleikur nágrannans minnir mig á aumingja Kristínu og Steina sem þurftu að hlusta á mig æfa mig á píanóið á hverjum degi (ish) í 12 ár.
Tónstigar og Czerny æfingar. Tunglsónatan og Für Elise. Aftur og aftur og aftur og aftur.

Ó, svo spilaði bróðir minn á trompet á tímabili.

—

Sólin kyssir á mér nef og enni og ég þarf að píra á mér augun
það er svalt en mér er sama.
sólin.

Ég æfi mig að klæða sólina af mér, stenst freistinguna um að afklæðast og tana líkt og sönnum Íslendingi sæmir.

Sólin gerir ekki annað en að staðfesta þá trú mína að andleg heilsa mín stjórnast alfarið af veðurfari og hitastigi.

Ég er orðin frek á góða veðrið og tek því mjög persónulega ef hitastigið fer undir 15 gráður – ég er orðin mjög stressuð fyrir næstu dögum því það á að kólna smá.

—

Mannmergð
Mannlíf
Mannþröng
Mannhaf

Fjölmenni

Ég hef tekið eftir því að mikill meirihluti þeirra sem ég sé á götum úti, í búðum og á veitingastöðum eru karlkyns. Karlar út um allt. Þeir afgreiða þig, þjónusta þig og mæta þér á götum úti. Þrír strákar fyrir hverja stelpu.

Og ég næ ekki utan um þá hugsun að í Istanbúl einni búi um 60 sinnum fleiri en á öllu Íslandi.

Tuttugu milljónir. Og ég er ein af þeim.

Mér finnst ég aldrei sjá sama fólkið. Svo ánægjulegt.

Sú hugsun er svolítið einmanaleg, og stundum er hættulegt hvað ég kann vel við einveruna. En ég hef kynnst frábæru fólki og ég er alls ekki einmana,

og þó. Stundum er athyglin sem ég fæ svolítið einmanaleg.

—

Staða kvenna hefur verið mér hugleikin síðustu vikur. Það að vinna að femínísku verkefni eins og Flóru á stað eins og Istanbúl er mjög áhugavert. Á sama tíma og útgáfuhóf Flóru var haldið, þar sem femínismi réð ríkjum, beitti lögreglan í Istanbúl táragasi gegn þeim sem mætti á kvennamótmælin.

Það er eins og innbyggt í karakter kvenna að gera ráð fyrir „herramennsku“ karla – t.d. að reikna með að karlar opni hurðar fyrir þær og borgi fyrir þær. Þær láta á sig fá þegar talað er niður til þeirra og strákar eru ágengir. Þeir bjóða stelpum grimmt á deit en taka ekki mark á neitunum og halda áfram að spjalla. Kannski þarf ég bara að læra að vera skýrari.

Mér finnst ég sjá mynstur í því fólki sem ég kynnist – strákar sem hafa frumkvæði að því að kynnast mér og opnar stelpur sem trúa því að hjónaband og börn séu ekki eina leiðin í lífinu – leiðin sem margar konur taka í Tyrklandi, vinna, eignast kærasta, giftast honum, hætta að vinna, eignast börn og sjá um börn og heimili á meðan karlinn sér fyrir fjölskyldunni. Karlar hafa völdin. Þrisvar hef ég verið fyrir aftan par – karl og konu – á göngu og þegar ég nálgast grípur hann í hana og dregur hana frá svo ég komist framúr. Ég þekki reyndar eina stelpu sem getur ekki beðið eftir að gifta sig og hætta að vinna til að sjá um heimilið.

Mér finnst staða kvenna verða skýrari með tímanum en ég á enn langt í land með að skilja hver hún er í raun og veru. Mér finnst ekkert að því að velja það að vera heimavinnandi húsmóðir en ég set spurningamerki við ástæður „valsins“ því ég trúi því ekki að allar þessar konur ákveða að hætta að vinna af sjálfsdáðum, jafnvel eftir 5 ára háskólanám og góðan árangur í starfi. Þetta er þó að breytast og eru færri og færri konur sem hætta að vinna svona snemma.

Ég á erfitt með að staðsetja mig sem femínista innan samfélagsins hérna og veit ekki hversu mikið pláss ég get tekið.

Mér finnst ég þurfa að læra að vera kynþokkafull í fasi og framkomu – eins og allar smágerðu stelpurnar sem dansa á skemmtistöðum, hljóðlátar svífandi um göturnar og „kvenlegar“ að drekka kaffi í kaffiteríunni í skólanum.

Mér finnst ég þurfa segja eitthvað þegar ég upplifi sexisma en eins finnst mér ég ekki í þeirri stöðu að skilja allar hliðar og mín rödd ekki mikilvæg í samanburði við rödd kvenna héðan.

Mér finnst ég algjör tussa að höndla ekki karlrembulætin í vinahópi meðleigjanda minna og stóð á mínu og rökræddi um femínisma við þá eftir að þeir gerðu lítið úr vinkonu minni og gáfu til kynna að það tæki því ekki að hún færi í læknisfræði því hún þyrfti að hætta snemma og sjá um börnin – og þeim var alvara.

Mér finnst ég að mörgu leiti öruggari hér en annars staðar því hér eru konur taldar veikara kynið og margir karlar sem finna hjá sér þörf til að vernda mig og aðrar konur.

Mér finnst ég þurfa að kafa djúpt í menninguna til að skilja almennilega stöðu kynjanna – því stundum virðist hún fullkomin og góð – en stundum mjög íhaldssöm og gamaldags.

__

Don’t be shy, I’ll give you free chai.

Hello, hey. Terrace, terrace. We have terrace.

Good price only for you!

Áreiti afgreiðslumanna er mismikið og er það mismunandi milli daga hversu mikið þeir pirra mig. Ég er svo augljóslega útlendingur og þeir spotta mig úr mikilli fjarlægð og munu gera það áfram. Það er líklegast best fyrir geðheilsu mína að venjast þessu sem fyrst. Mamma og pabbi voru í heimsókn um helgina og sáu þeir sér gott til glóðarinnar og tókust á um að fiska okkur inn á veitingastaði og kaffihús. Þrír (túristar) fyrir einn. Eins kom Úlfur snillavinur minn í heimsókn og við fórum á skemmtistað sem spilaði tyrkneska 90’s tónlist – eina lagið sem ég þekkti allt kvöldið var tyrkneska eurovisionlagið sem vann árið 2003 .

—

Það var óskaplega gott að fá fólk í heimsókn og túristast aðeins í borginni sem ég kalla heimilið mitt. Kynnast henni betur og njóta lífsins – það er svo sannarlega auðvelt í Istanbúl. Spennandi viðburðir og tónlist út um allt, góður matur á hverju horni og saga og kúltúr í loftinu sem ég anda að mér. Brunch-kona eins og ég er heldur betur í góðum málum í landi þar sem íbúar eru með doktorsgráðu í morgunmat og brunch-menningin í hávegum höfð.

Mér líður rosaleg vel hérna. Ég er búin að finna mín uppáhalds kaffihús þar sem ég hef eytt ófáum klukkustundum að vinna og eins er ég (loksins) búin að kaupa mér nýtt lak og tvo þykkblöðunga.

Nú taka við tvær miðannavikur í skólanum (held ég hehhh) ef þetta er rétt skilið hjá mér að það verði einhverskonar miðannamat – kemur í ljós…

Heyrðu – svo fann ég draumahúsið mitt á lítilli paradísareyju fyrir utan Istanbúl – þar sem eru engir bílar og allir ferðast á hjólum og hestum. Hlakka til að fá ykkur í heimsókn..

Bíttu á jaxlinn, ekki gráta

Og þú beist á jaxlinn og hélst inni tárunum

Og þau söfnuðust saman

Og mynduðu stóra stíflu innra með þér

Og þú beist aftur á jaxlinn

Og tárin hrönnuðust upp

Og stíflan stækkaði

Og það varð til stöðuvatn innra með þér

Og þú beist fastar á jaxlinn

Og stöðuvatnið varð að söltum sjó

Og tilfinningarnar syntu stefnulaust um í hafinu

Og þú kunnir ekkert annað en að öskra

Og þú öskraðir hátt

Og öskrið barst í gegnum himininn

Og heyrðist út um allar trissur

Og þér fannst þú ekki lengur finna fyrir gleði

Og þér fannst þú ekki geta elskað

Og þú upplifðir hvorki sorg né vonbrigði

Og þér fannst þú ekki finna fyrir neinu

Þú varst dofinn

Þú sást enga liti, greindir ekki einu sinni muninn á svörtu og hvítu allt rann saman allt var grátt aðeins grátt

Þar til einn daginn

Þegar stíflan brast

Og þú grést þangað til öll tárin voru uppurin

Og þá fyrst fannstu fyrir létti

Og þá fyrst fannstu fyrir gleði

Og þá fyrst gastu elskað

Og þú elskaðir af öllu hjarta

Og nú þegar þú brosir

meinaru það.

I

Þú misstir allan sjarma þegar ég fann út hvað þú hétir og fletti þér upp á facebook.

II

Þögnin þín er stöðugt suð í eyrunum á mér.

Ósögð orðin bergmála í hausnum á mér.

Setningarnar sem þú misstir út úr þér hringsólast í kring um mig. Samhengislausar, merkingarlausar, mála þær óreiðukenndar myndir inn í augnlokin.

Stundum í amstri dagsins heyri ég ekki lengur í suðinu og þegar ég opna augun hverfa myndirnar fyrir hversdeginum.

En þegar ég leggst á koddann heldur þú fyrir mér vöku og fylgir mér loks í draumana.

Mynd: Eva Sigurðardóttir

ég skar af mér höndina
svo þú fengir pláss.
ég sleit hárið mitt af
eitt, og eitt í einu
því þig klæjaði undan því.

ég plokkaði úr mér augun
svo ég sæi ekki gallana.
ég afneitaði mér hamingju
með glöðu geði
því þín var í fyrirrúmi.

en það var ekki nóg.
þú þurftir meira pláss,
minna hár,
heyrnarleysi á gallanna
og allt sem ég átti.

Married off
to an old man
no love match
for me.
Sold away
to a distant place
far from my kinspeople
a housewife among strangers.
     The waves break
the current roars
the river flows on
to the sea.

A domestic, helpless
to resist the power
of the farm-owner
behind hay stacks and bed-curtains.
Or a slave
knowledgeable but known to few
a foreign face
a name that sticks in one´s throat.
But all cats are gray in the dark.
     The waves break
the current roars
the river flows on
to the sea.

Right from the start
the responsibility was yours
since however things went
you were left with the sin.
Unless of course
the fruit was torn from your womb
by God or men
the pain was the same.
     The waves break
the current roars
the river flows on
to the sea.

Eyes can not hide
a woman´s love
but closed eyes
give nothing away.
When appealed to,
dominating voices
fall still
flood innocence in shame.
     The waves break
the current roars
the river flows on
to the sea.

Through the murmur of the stream
I hear forgotten voices
for the stones are strings
and the water is memory´s harp.
I fill my palm and drink
and promise never to forget you.

Sleep soundly, dear sisters,
in the Drowning Pool.

Ensk þýðing: Wincie Jóhannsdóttir
Mynd: Pálmi Bjarnason og Sigrún Kristjánsdóttir

Ég er tilfinningasprengja
ég er kona
já svona
vertu sexý vertu hljóð
vertu alfarið góð
komdu nær er hann færir sig fjær.

Ég er Eva ég er Adam
Ég má allan skalann
Ég er sjálf hóran í Babelón.

Ég er feit
ég er stór
Ég er hafsjór
þú ert flór.

Ég græt en ég læt
ei valta yfir mig.

Af rifi er ég komin
og rifin skal ég verða
margbrotin, þrotin en
rís alltaf aftur upp.

Ég er kona
ég mun
jarða þig
lifandi
tifandi, af hræðslu.

Það er mín blessun og mín bölvun
að berjast
og
stand‘alltaf aftur upp
fyrir dætur þessa
alsnægtar lands.

Ykkar tími er liðinn
ég er skriðin
undan feldnum, sem þú
hrúgaðir á mig
er orðin sterk
undan þrýstingnum
og neita
alfarið að beita
og mig skreita
með, þínum skoðunum

Ég fékk boðun um að horfa upp og klifra hátt
upp á axlir allra þeirra sem á undan hafa farið
María Magdalenda og
Sóley Tómasdóttir, með áfallastreitu eftir stríðið
undan þunganum af því að neita
að leggjast flöt
vera, sexý, vera hljóð
vera tól
feðraveldisins.

Alveg geldir eftir aldagamla velmegun
aldrei nóg, hvað næst
ég er
orðin focking æst
við viljum meira, stærrri draum
annarskonar félagstaum.
Þar sem laun endurspegla mig en ekki hann.

Þrælslund sem situr eins og valdið vill
andar inn og út
spillt
ég er villt
ég er þyrnir í
þínu
lata auga
passa illa í þennan,
rotna ramma
reynd‘að gjamma frá þér allt vit
ég er komin til að vera
vittu til
ég vil
meiri jöfnuð
já, farðu frá já, ég vil
ekki meiða
þú ert bleyða röngu megin í
mannkynssögunni

Reynd‘að þekkja reynd‘að skilja
minn vilja
þú mátt
enn víkja
ég vil
ekki ýta en
þú veltir ekki frá þér gosinu.

Eins og Hekla mun ég sprengja
þetta kerfi
minn tími er kominn
Jóhanna Sig
vittu til.

Kynjakerfið er brotið
það var rotið,
glerþakið alsbert, illa hert
Við viljum ekki leika
eftir ykkar lúnu reglum og neglum
fyrir gluggana, þett´er búið spil
ekkert kynjabil,
runnið niður milli þils og veggjar
ég sprengdi upp, alla hæðina.

Fyrirtíðarspenna?
ég mun brenna
þetta kerfi til kaldra kola
hætt´að vola
allt er falt, fallvalt
ískalt, tussa.

Ég er tík
ég er drusla
þú getur ekki
tuskað mig til
ég er kona

Vanfær um að taka mark á
þvaðrinu í þér
þett‘er löngu orðið focking leim
hætt‘að reyna
að treina
dauðastríð

farðu heim.

Myndir: Eva Sigurðardóttir

Gefin
gömlum manni
ekkert girndarráð
fyrir mig.
Seld
í afskekkta sveit
fjarri öllum mínum,
húsmóðir meðal ókunnugra.
     Öldurnar brotna
straumurinn dynur
áfram rennur áin
til sjávar.

Ofurseld
yfirráðum
hollra húsbænda
utan við garð og milli fjala.
Eða ambátt
fjölkunnug en fáum kunn
útlitið framandi
nafnið situr fast í málbeinum manna.
En í myrkri eru allir kettir gráir.
     Öldurnar brotna
straumurinn dynur
áfram rennur áin
til sjávar.

Frá upphafi
er ábyrgðin þín
því hvernig sem fer
situr þú uppi með syndina.
Nema þá aðeins
að ávöxturinn sé rifinn úr skauti þér
af guði eða mönnum
sárið er það sama.
     Öldurnar brotna
straumurinn dynur
áfram rennur áin
til sjávar.

Eigi leyna augu
ef ann kona
en lokuð augu
láta ekkert uppi.
Skipandi raddirnar
þegja
þegar til er ætlast
gegnbleyta sakleysið í skömm.
     Öldurnar brotna
straumurinn dynur
áfram rennur áin
til sjávar.

Gegnum árniðinn
greini ég gleymdar raddir
því steinarnir eru strengir
og vatnið er harpa minninganna.
Ég ber það í lófann og bergi á
og lofa að gleyma ykkur aldrei.

Sofið rótt, elsku systur,
í Drekkingarhyl.

Mynd: Pálmi Bjarnason og Sigrún Kristjánsdóttir

Það eru þrjúhundruð skref út í bakaríið
ég kaupi alltaf það sama
karamellusnúð og kókómjólk

lykt af hestaskít leggur yfir götuna
þegar ég beygi fyrir hornið
hellist myrkrið yfir

svartur bíll keyrir framhjá
með lík af skáldi
innanborðs

Á sunnudögum
sat hún við borðið
og leysti krossgátuna

Jafnvel þegar hún þekkti ekki lengur
börnin sín
sat hún með dagblað og penna
mátaði orð við auða reiti

Tveggja stafa orð
yfir guð
orð yfir sól
orð yfir ryk

Þegar hún dó
lá eftir óleyst gáta
sem enginn getur ráðið

Kunnum bara orðin
sem svífa þvers og kruss
fyrir utan gluggann

guð

sól

ryk

Mynd: Eva Sigurðardóttir

herbergið sem ég bý í er fjólublátt. lakið á tvíbreiðu rúminu er svart og birtan frá eina ljósinu í herberginu er eins og í mátunarklefa í Kringlunni.

Svefnsófinn er þakinn nærfötum því ég finn ekki pláss í fataskápnum – ég drattast til að brjóta þau saman og troða þeim inn um leið og ég er búin að ákveða að flytja þaðan í lok vikunnar.

Strákurinn sem leigir út herbergið og býr í íbúðinni heilsar mér, í þau fáu skipti sem ég sé hann,: „hiiiiiiii eeeeeeva“ og talar eins og það sé búið að stilla talið á helmingshraða.

Hann notar ekki eldhúsið nema til að geyma drasl, engin skápahurð er í lagi og hann á enga gaffla en tvær skeiðar.

Ég má nota eina stillingu á þvottavélinni og þarf að passa að snúa hurðarhúninum á herberginu mínu þegar ég opna og loka – „otherwise it breaks off and I just fixed it“.

Ég kann ekki að kveikja ljósið á ganginum, þar er alltaf dimmt og dregið fyrir alla glugga í stofunni. Þegar ég spyr hann hvernig ég kveiki svarar hann: „whyy do youuu neeeed liight?“

Síðustu daga hef ég verið í smá dvala. Lítið gert annað en að sofa, horfa á netflix og fresta því að byrja daglegt líf í nýju landi.

er myrkur smitandi?

__

Ég fer út og fæ mér kaffi

     þykist vinna.

Ég fer út og fer á klassíska píanó tónleika

     vissuði að píanó er piyano á tyrknesku.

Ég fer út og á Tom Odell tónleika með vinkonu minni,

     hún elskar Tom Odell.

Ég fer út og mæti í skólann en hann er varla byrjaður  

     eða ég misskil kerfið.

Ég fer út og fer að dansa með vinkonum mínum

     meiri metnaður – minna áfengi

—

Ég held að ég eigi að mæta kl 10 í skólann en er ekki viss

Ég mæti á slaginu (ok smá seint kl 10.25) en veit ekki hvort ég eigi að vera þar. Ég fæ mér kaffi í kaffiteríunni, klappa kisum og hlusta á listnema koma og fara.

Það eru nokkrar hænur á vappinu, ég horfi á fólk horfa á mig,

*ding* Ég þarf ekki að vera her í dag en fínt að ég mæti 10 á morgun og kynnist skólanum aðeins betur.

svo er það bjúrókrasíudeit.

—

Sól, umferð og bílflaut

fólk og fátækt

tyrkneski fáninn og strákur að pissa hinu megin við götuna

smáatriðin óumflýjanleg

gangstéttin hvorki gangstétt né gata

hálfur steypuveggur, tíu sprungur og klifurjurt meðfram plaströri.

konur með slæðu á höfðinu

ég með slæðu um hálsinn

tveir eldri menn við lítið hringborð á miðri götu.

menn – menn – menn – ein kona – menn – menn – tvær konur – menn – menn – menn

fjölskylda á götunni

gömul kona að selja blóm

ég heyri bílflaut á tíu sekúndna fresti og umferðin er hröð.

tyrkneski fáninn, rústir og litlir kofar.

þvottur hangir til þerris og þvottur verður að hurðum.

grindur fyrir gluggum og kisur að kúra

í gluggum, á rafmagnskössum, í blómabeðum.

glókollur í vafasömu hverfi – stysta leiðin á google maps

verkamenn reka upp stór augu

Fyrsta catcall dvalarinnar og rúnkhljóð í þokkabót – túlkið það eins og þið viljið

—

Er of ljóshærð, of hávaxin og of hvít.

Fólk ávarpar mig á ensku eða frönsku.

Ertu þýsk?

Ég get ekki fallið í fjöldann – orðið ósýnileg.

Er eitt af blikk skiltunum.

lýjandi. þreytandi. erfitt.

Ertu módel, þú ættir að vera módel, yrðir gott módel, vá – afhverju ertu ekki módel.

__

Í gær flutt ég í nýtt herbergi í nýrri íbúð.

Með meðleigjendum, ekki myrkraverum.

Ég læddist meðfram veggjum á leiðinni út úr gömlu íbúðinni eins og myrkrinu sæmir og stefni á að senda verðandi fyrrverandi meðleigjanda skilaboð í vikunni og láta hann vita að myrkrið sé hans.

Það er drykkjarhæft vatn í eldhúsinu. Rýmið ber ummerki þess að hér sé eldað og þrifið og í skápum og skúffum eru pottar, pönnur, hnífar OG gafflar.

Ég fann sojamjólk í búðinni sem ég set í hilluna mína í ísskápnum og ég elda mér kvöldmat (í fyrsta skiptið í Istanbúl)

Ferðataskan er hálftóm á gólfinu og rúmið nýumbúið, lakið er appelsínugult.

     Ég verð að kaupa mér plöntu. Og lak.

Birtan er, líkt og í fjólubláa herberginu, eins og í mátunarklefa,

     ég ætla að kaupa mér lampa.

Ég er hins vegar með stóran glugga og franskar svalir –

     hugsið ykkur, morgunkaffi og sól á svölunum. Í Istanbúl.

Ég horfi á sjálfa mig í speglinum og sé ljóshærða, hávaxna og bláeygða stelpu, með kvef og byrjandi augnsýkingu.

Í dag ætla ég að hætta að vera ljóshærða, hávaxna og bláeygða stelpan sem nennir ekki athyglinni og verða í staðin ljóshærða, hávaxna og bláeygða stelpan sem er drull.

Þangað til næst.

Ég kynntist sjálfri mér á vindsæng,
veltandi um Miðjarðarhafið.
Tárin runnu niður vangana.
Vínið sagði til sín og opnaði hjartað,
opnaði sálina
sem geislaði mót sólinni.
Hæ hér er ég.
Gaman að kynnast þér.
Passaðu vel upp á mig.
Ég er til fyrir mig.
Ég þarf að passa upp á mig.
Ég er ég.

–

Ég: Hæ, mig langar að kynna þig fyrir manneskju.
Eg: Ok.
Ég: Hún er stundum svolítið brothætt.
Eg: Ok.
Ég: Þú þarft að hugsa vel um hana. Gefa henni góðan mat og passa að henni líði vel.
Eg: Ok.
Ég: Hún á það til að hugsa illa um sig, gráta að minnsta tilefni og hún heldur að allt sé ömurlegt. Það gerist svona sirka einu sinni í mánuði.
Eg: Og hvað á ég að gera þá?
Ég: Þá áttu að vera henni innan handar. Henni finnst gott að fá súkkulaði og knús. Passaðu að það sé nóg af því til staðar.
Eg: Ok, og hvað fleira?
Ég: Hana langar að rækta listrænu hliðina í sér. Passaðu að hún sinni því inn á milli.
Eg: Ég skal passa það. Hver er svo þessi manneskja?
Ég: Það ert þú sjálf!
Eg: Ha? Nei ég hef það fínt.
Ég: Þú heldur það kannski en þú þarft að passa upp á þig sjálfa jafn vel og þú passar upp alla í kringum þig.
Eg: Ó, er það?
Ég: Já, þú þarft fyrst að setja á þig súrefnisgrímuna áður en þú setur hana á aðra.
Eg: Ha?
Ég: Svona eins og í flugvélum. Fyrst að passa upp á þig áður en þú ferð að hugsa um aðra.
Eg: Já, ok ég skil.
Ég: Og ætlaru að passa upp á þetta?
Eg: Já eins og ég get. Ég ætla að gera mitt besta!

Ég er lent.
Ég man ekki eftir því að hafa tekið ákvörðun um að koma hingað. Er bara allt í einu mætt og veit ekki alveg við hverju ég á að búast – nema því að ég þurfi að fara varlega, passa mig á öllu og öllum, undirbúa mig fyrir áreitið og sjokkið og vara mig á ágengum karlmönnunum.

— — —

Ég þykist reykja tvær sígarettur fyrir utan flugvöllinn og fylgist með fólki. Fólki að reykja, fólki að flýta sér, fólki með fjölskyldur og fólki á bílum.
Leigubílstjórar kalla og bjóða mér far. Ég neita og þarf smá rými til að hugsa, er það taxi eða metro.

Ég sest inn í leigubíl með batteríslausan síma og enga inneign. Ég sýni bílstjóranum heimilisfangið sem ég blessunarlega mundi eftir að skrifa niður í skissubókina mína. Hann brosir og spyr hvort ég hafi heimsótt Istanbúl áður og hvaðan ég sé. Hann kannast ekki við Ísland – glottir þegar ég segi að þar búi einungis um 300 þúsund manns.

Mér er óglatt eftir flugið, sígarettureykinn og af smá stressi. Ég reyni að hlaða símann með lélega hleðslutækinu mínu.

Bílstjórinn gefur mér brjóstsykur með kanillbragði og spjallar á bjagaðri ensku. Mér verður skyndilega mjög bumbult og ég finn ólguna í maganum – Ég fæ æluna upp í munn en kann ekki við að ýta í hann og biðja hann um að stoppa í allri umferðinni.

Ég kyngi ælunni, kúgast tvisvar í viðbót en eftir að hafa kyngt þrisvar róast maginn. Ég vona að bílstjórinn hafi ekki tekið eftir þessu, meðvirka ég vil ekki vera með vesen.

Hún stendur fyrir utan og talar við bílstjórann. Ég borga honum og veit ekki alveg hvernig mér á að líða.
Hún ber töskuna mína alla leið upp á þriðju hæð og þverneitar að leyfa mér að halda á henni sjálf.

Þær eru þrjár, brosmildar og gestrisnar. Ég hef aldrei hitt þær áður en þær bjóða mér inn á fína heimilið sitt – dekra mig í köku. (takk Úlfur fyrir að plögga þessu)

Vinkona mín, yfirmaður hennar og tveir synir í hádegismat. Við tölum um víkinga, fótboltamenn og eldfjöll. Sigþórsson er víst ömurlegur því hann kom til Tyrklands, fékk fullt af pening en spilaði ekkert. Svikari – þeirra orð, ekki mín.

Ég hlusta á þau tala á tyrknesku.
Hún pantar – þeir borga.

Ég sit á arkitektúrstofu í Istanbúl og drekk tyrkneskt kaffi og smakka turkish delight. My heart will go on með Celine Dion er í gangi. Yfirmaður vinkonu minnar segir henni að sýna mér bækur á skrifstofunni um myndlist því ég er listakona. Ég vel mér bók um Degas og skoða myndirnar – textinn á tyrknesku.

Ég vafra um – ég týnist. Ég drekk kaffi og eyði 12 þúsund króna símainneign á innan við hálftíma.

Ég fer á klúbb með stelpunum. Við erum mættar um tíu, með þeim fyrstu. Tveir bjórar og hip hop. Það sem stóð upp úr var lélegur plötusnúður og ég (bókstaflega).

Morgunverðarhlaðborð. Rölt í björtu.
Vinukonurnar hissa á því hvað ég tek fáar myndir. Er ekki þessi týpíski túristi – svo íslenskt að finnast það asnalegt.

Matur. matur. matur.
„Hey körfuboltakona, þú færð afslátt“
Matur. matur. matur.

Heitt vín og strákamál. Áttu kærasta?
Giftingaraldur og barneignir.

— — —

Ný íbúð – nýtt heimili – nýr skóli

Ég ákveð að rölta í skólann fyrsta daginn minn, það er sól. 40 mínútur segir google maps. Það sem ekki stóð var að gangan var öll upp í mót.

Mæti sveitt á fund með yfirmanni deildarinnar og hún er sein.

Hún talar og talar. Ég hlusta og hlusta.
Ég mun velja kúrsa út frá þeim kennurum sem tala ensku, þvert á deildir.

Það kemur í ljós að ég er eini erasmus nemandinn í þessari byggingu – veit ekki hvort mér finnist það gott eða slæmt, líklegast bæði.

Ég þarf að fara á skrifstofuna að redda nemakorti svo ég komist inn í gegnum security í skólanum vandræðalaust og hún ákveður að skutla mér – var örugglega í sjokki yfir því að ég hafi gengið í skólann en ekki tekið strætó.

Ég mæti á skrifstofuna og það fyrsta sem ég heyri: „I’ve seen you before, I know your face“. Ætli ljósa hárið mitt standi ekki smá út, sem og bláu augun, gegnsæ húðin og jú bara flest í mínu fari.

Spjalla við hann og þarf að mæta aftur seinna að klára alls konar til að fá kortið. Ég er svo léleg í svona praktísku bjúrókrasíudóti. Hlýtur að reddast (hehe).

Ég fer og hitti vinkonur mínar og þær sýna mér skólann sinn sem er í evrópska hluta borgarinnar. Önnur þeirra röltir svo með mér og sýnir mér nokkra af túristastöðum borgarinnar.

— — —

Fyrstu dagarnir hafa verið yfirþyrmandi og yndislegir. Það er svo ótrúlega margt að sjá og ég sé ekki fram á geta gert nema lítinn hluta af því sem mig langar á næstu mánuðum.

Það er allt morandi í fallegum byggingum, köttum, fólki, kaffihúsum og góðum mat.

Það fólk sem ég hef átt í samskiptum við eru öll af vilja gerð að aðstoða mig svo mér líði sem best. Ég hef lítið orðið vör við allar hætturnar sem eiga að vera á hverju götuhorni í borginni. Ég held að þessar áhyggjur séu stórlega ýktar og óþarfi.

Auðvitað þarf ég að passa mig, ég er kona, en þarf ég þess ekki alls staðar?

Ég mæli með Istanbúl og ég hlakka til að eyða næstu mánuðum hér – þið eruð öll velkomin í heimsókn!

Það flæðir,
því mér blæðir blóði, peningum og tilfinningaflóði.

Það flæðir blóði, því ég er kona.
Ég er svona kona.
Ég er svona kona sem vælir þegar það flæðir.

Ég leitaði mér hjálpar og fékk ráð;
„Þeigiðu og láttu ekki eins og þú sért svona hrjáð!“
„Tyggðu verkjatöflur og áfram gakk“
Takk… takk..

Vissulega þakklát fyrir verkjatöflurnar,
Gæti ekki gengið, setið eða kúkað án þeirra.
En er virkilega ekki til betri lausn? Hvernig munu aukaverkanirnar hafa áhrif á mig seinna?

Hugsa stundum „hvað ef?“
„Hvað ef karlar færu á túr?“
Væri hlustað á þeirra þref?
Eða væri það afgreitt sem kerlingarstef?
Eða væri lausnin fundin?

Væru þeir með auka frídag?
Væri fólk almennt tillitssamara?
Og myndu túrvörur kosta pening?
Og myndu konur neita að sofa hjá þeim?

Greta Thunberg.

Ég er alltaf að tönnlast á þessu nafni þessa dagana, því ég vil að sem flestir viti hver hún er. Hvað hún stendur fyrir.

Greta Thunberg er 16 ára gömul, sænsk, og hefur haft meiri áhrif á loftslagsumræðuna síðastliðið ár en flestir sérfræðingar samanlagt. Ég dýrka þessa stelpu. Hún stendur frammi fyrir alþjóðasamfélaginu og spyr fyrir hönd framtíðarkynslóða af hverju í andskotanum við séum ekki að gera meira. Af hverju við séum ekki að gera neitt til að koma í veg fyrir loftslagsvána þegar við höfum haft allar upplýsingar um vandann í fleiri áratugi.

Greta Thunberg.

Hún hætti að mæta í skólann því hún sá ekki tilganginn. Af hverju að mennta sig og gera framtíðaráform þegar framtíðin er öll að fara til fjandans? Þess í stað hefur hún staðið fyrir utan sænska alþingið og krafið stjórnmálamenn svara. Hún hefur komið fram á loftslagsþingi sameinuðu þjóðanna og skammað ráðamenn. Spurt af hverju í andskotanum þeir séu ekki að gera meira. Var ég búin að nefna að hún er nýorðin 16 ára gömul? Það er þessi kraftur, þessi óbeislaða heift í garð aðgerðarleysis sem ég vildi að við gætum öll tekið okkur til fyrirmyndar. Það er nákvæmlega þetta sem mig langar að gera þegar ég finn loftslagskvíðann skríða meðfram hryggjarsúlunni og hríslast svo niður í tær eins og óþægilegur kuldahrollur sem ég get ekki hrist af mér sama hvað ég reyni.

En af hverju hika ég alltaf? Af hverju hristi ég alltaf af mér ónotin í stað þess að láta virkilega heyra í mér?

Ég veit það ekki. En meðan ég þegi og japla á loftslagskvíðanum með óbragð í munninum þá fagna ég tilveru Gretu Thunberg og leyfi mér að enda þetta þvaður á tilvitnun í hana sem kristallar þennan vanda okkar ágætlega. Góða helgi.

„Adults keep saying: “We owe it to the young people to give them hope.” But I don’t want your hope. I don’t want you to be hopeful. I want you to panic. I want you to feel the fear I feel every day. And then I want you to act.
I want you to act as you would in a crisis. I want you to act as if our house is on fire. Because it is.“

Mynd: Fabrice Coffrini fyrir AFP

Hún vaknar en fer aftur að sofa. Hún vaknar aftur, eins og eftir að hafa sofið að eilífu. Henni finnst eins og að augun séu bólgin og það sjái hana enginn. Það fyrsta sem hún gerir er að hugsa og fara yfir alla draumana, suma stutta – aðra langa. Oftast skilur hún ekkert í þessu öllu en þeir fylgja henni restina af deginum.

Hún kveikir alltaf á útvarpinu frammi í eldhúsi áður en hún fer í sturtu þó svo hún heyri ekkert í því á baðherberginu. Hún fer í sturtu, vatnið er lengi að hitna og þrátt fyrir allt finnst henni orðið þægilegt að fá hálf volgt vatnið yfir sig. Í þetta skiptið syngur hún ekki í sturtunni og á meðan að hún þurrkar sér með handklæðinu hugsar hún einmitt um það, að hún hafi ekki verið að raula eitthvað lag í sturtunni.

Hún sýður egg, hitar vatn í hraðsuðukatli fyrir kaffið í pressukönnunni, sker nokkur jarðaber í bita og setur þau út á grautinn, ristar eina rúgbrauðssneið í ristavélinni, setur einn þriðja af agúrku á diskinn.

Hún svarar skilaboðum, skrifar innkaupalista, hringir í manninn sinn og segir honum að hún elski hann. Á meðan á öllu þessu stendur drekkur hún kaffið og borðar.

Hún hreyfir sig hljóðlega, eins og að hún vilji ekki vekja aðra. Það er samt enginn annar í íbúðinni.

Hún fer á klósettið og sér að það kemur enn smá blóð í nærbuxurnar, hún er greinilega ennþá á einhverskonar blæðingum. Hún skiptir um nærbuxur og fer reyndar líka í nýjar buxur þó svo að það hafi ekki komið blóð í gegn.

Hún fylgist með tímanum, hún vill ekki koma of seint.

Draumarnir verða skírari núna.

Henni langar eiginlega ekki út og hún var að vonast til þess að það væri aftur mikil rigning og grátt og dimmt svo að hún gæti falið sig í regnjakkanum.

Sólin skín.  

Hún labbar alla leiðina og finnst eins og að allir séu að horfa á hana eða taki eftir henni. Hún er vön þessu ástandi, það er eins og að hún sé með heyrnatappa og undir vatni í baðkari því hún finnur ekki fyrir umheiminum.

En þar er hún nú samt.

Sonur hennar er glaður að sjá hana þó svo að hann sýni það ekki neitt sérstaklega afgerandi.

Hann er tengingin hennar við umheiminn.

Stundum finnst henni hann vera byrði. En akkúrat núna brosir hún bara. Hún tók eftir því að hann gat auðveldlega labbað yfir þröskuldinn án þess að halda við dyrastafinn. Eftir smá puð sest hann loksins í kerruna og þau fara í átt að búðinni.

Hún man utan að fyrstu vöruna sem að hún hafði skrifað á innkaupalistann. Eftir að hafa tekið hana og bætt við tveimur vörum í körfuna sem að hún veit að voru ekki á listanum tekur hún innkaupalistann úr töskunni. Þau klára listann og fara í átt að kassanum. Sonur hennar situr enn í kerrunni og hún dregur litlu innkaupakörfuna á eftir þeim. Í röðinni á kassann er önnur móðir með tvo syni og þeir eru þreyttir og vilja dót og nammi og rífast og slást. Mamma þeirra er ennþá þreyttari. Hún hugsar þá hversu mikið meira vakandi hún er. Hún pakkar vörunum í pokann og setur neðst í kerruna. Svo  labbar hún út, það er erfitt að keyra kerruna sem er orðin töluvert þyngri af vörum og vera með einn fullan innkaupapoka í hendinni.

Sonur hennar byrjar að gráta í lyftunni á leiðinni upp í íbúðina. Hún tekur hann úr kerrunni og setur í staðinn innkaupapokann í sætið. Hún labbar með son sinn í fanginu og stýrir kerrunni með einni hendi allan ganginn og inn í íbúðina.

Hann hættir að gráta og þau fá sér ber og horfa á teiknimynd.

Hún hugsar að það sem að þau voru búin að ákveða að elda um kvöldið er það sem hana langar minnst til þess að borða. Hún nær í tölvuna og skoðar sushistaði, hvar sé best að panta og fá sent heim. Hún velur stað og velur matseðil með 30 stykkjum, plús edamame baunum. Hún pantar ekki oft mat og finnst eins og að hún þurfi að biðja um leyfi frá einhverjum. Hún hringir í manninn sinn og segir honum frá áformum sínum varðandi kvöldmatinn, honum líst vel á þetta. Maðurinn sem kemur með sushiið finnur ekki íbúðina, enda þarf að opna auka hurð við enda gangsins til að komast að henni og hún skilur hann vel. Sonur hennar fær skyr, brauð og gúrku stangir sem að hann dýfir í sojasósu. Maðurinn hennar kemur heim og bæði hún og sonur þeirra verða glöð yfir því að sjá hann.

Þau þurfa bæði á honum að halda.

Þegar að þau eru búin að borða vill hún hringja í mömmu sína. Enginn nennir að ganga frá eftir matinn. Hún saknar mömmu sinnar en nýtur þess að vera langt í burtu frá henni.

Maðurinn hennar svæfir soninn í svefnherberginu, hún gerir ekkert á meðan. Þau horfa saman á sjónvarpið, það er uppáhalds þátturinn hennar. Maðurinn hennar sofnar yfir sjónvarpinu. Sonur hennar grætur og hún fer inn og huggar hann. Gefur honum vatnssopa og faðmlag og situr í smá stund í stólnum við hliðina á rúminu svo að hann viti að hún sé nálægt honum. Svo fer hún út úr herberginu, maðurinn hennar er vaknaður og gengur frá í eldhúsinu og hún minnir hann á að allt plastið frá sushibökkunum sé endurvinnanlegt. Og þau hlæja að því að hún skipti sér alltaf pínu að því sem hann gerir.

Hún horfir á fólk dansa í byggingunni sem er á móti, hún segir manninum sínum hvað henni finnist skemmtilegt að horfa á aðra dansa. Honum finnst það líka skemmtilegt og þau brosa saman.  

Hún segir við manninn sinn að hún vilji fara upp í rúm að lesa. Hún segir samt líka að hún komi fram seinna að bursta tennur.

Henni finnst notalegt að vera bara ein í rúminu og helst sofna áður en maðurinn hennar kemur í rúmið. Rumska svo við það þegar að hann kemur í rúmið og kyssa hann og segja góða nótt.

Þegar að hún les ein í svefnherberginu heyrir hún líka í syninum anda, hann sefur í rúminu sínu sem er í sama herbergi, svo hún er í rauninni ekki ein.

En næstum því.

Hún fer aldrei fram að bursta tennur heldur vaknaði bara þegar að maðurinn hennar kom inn í herbergið og slökkti á lampanum hennar og kyssti hana góða nótt.

Ég þarf að vera ein

Skola mig

Heyra ekki í neinum sem þekkir mig

Ímynda mér að ég sé einhver önnur

Ímynda mér hver ég er

Fara að kjarnanum og grafa allt upp

vera sátt

Hér er ég

Bullandi leyndarmál

Ég fer í hlaupaskóm á djammið í staðinn fyrir að fara í fínum skóm

Því þetta er bara svona

Ég skil glasið mitt aldrei eftir gæslulaust

Því þetta er bara svona

Ég þori ekki að vera í flegnum fötum og dæmi aðra ómeðvitað fyrir það

Því þetta er bara svona

Ég forðast að tjá mig of mikið

Því þetta er bara svona

Ég forðast að taka pláss

Því þetta er bara svona

Ég get ekki gert neitt rétt

Því þetta er bara svona

Ég get ekki alltaf tekið slaginn

Því þetta er bara svona

Og það er orðið frekar þreytt

Ég missti ekki vitið

Ég lærði eitthvað

Leysti einhverja gátu

Ég veit ekki hver spurningin var

Ég brýt þessa minningu fallega saman

hún fer í silkipappír

Ég legg hana varlega í skúffuna með hinum tveimur

Ég loka, geng burt frá kommóðunni

sný mér við og sendi minningunum fingrakoss.

~~Varúð, pistlahöfundur var á túr við þessi skrif~~

Kæru klúbbfélagar, lífeðlisfræðingar og aðrir landsmenn

Ok. Ég held að við séum flest meðvituð um hvað blæðingar eru; að fara á túr, fá Rósu frænku í heimsókn, þessi tími mánaðarins, djöfullinn, andskotinn, „Ææ, ég er ekki ólétt“ eða „Fjúkk, ég er ekki ólétt“ og þar fram eftir götunum.

Jú, flestir sem eru með leg og á ákveðnu aldursbili fara mánaðarlega á blæðingar  þ.e. án inngrips í formi getnaðarvarna (yfirleitt hormónagetnaðarvarna með tilheyrandi aukaverkunum – stafurinn, pillan, hringurinn, lykkjan o.s.frv…)  Ég velti fyrir mér hvers vegna til eru einungis getnaðarvarnir, sem í flestum tilvikum eru framleiddar fyrir fólk með leg, með algengum aukaverkunum. Let’s face it, pillan er engin hollusta né aðrar hormónagetnaðarvarnir en samt þurfum við sem erum með leg að nota þessar varnir til þess að koma í veg fyrir óvelkominn getnað ― því flest viljum við stunda kynlíf en fæst búa til börn í öll þau skipti.

Hversu ótrúlega pirrandi að þér blæði reglulega svo ég tali nú ekki um helvítis túrverkina, andlegu sveiflurnar, sykurþörfina og vesenið í kringum það að koma í veg fyrir að það blæði í gegnum fötin þín og út um allar trissur. Það er t.d. mjög erfitt að þrífa blóð úr hvítu sófaáklæði. Svo væri líka frekar leiðinlegt að labba um með sístækkandi brúnrauðan blett í klofinu í hvert skipti sem man fer á túr.  Fyrsta skiptið sem ég fór á blæðingar, þá 13 ára, var tveimur mínútum áður en ég mætti í píanótíma. Aulinn ég þorði ekki að segja neitt við kennarann og kvaldist þessar 45 mínútur sem ég sat fyrir framan flygilinn á stól með ljósu áklæði, biðjandi til einhvers æðra að láta ekki blæða í gegn, mjög traumatizing. Vert er að minnast á það að píanóstóllinn slapp! Hringdi svo í hjúkrunarfræðinginn hana móður mína og hún sótti mig. Þessu var reddað og ég var mætt á réttum tíma í stærðfræðitíma, þar sem ég fékk hamingjuóskir með að vera komin í „klúbbinn“ frá tveimur vinkonum þegar ég hvíslaði þessu leyndarmáli að þeim. Að fara á túr var rosa tabú ― ég þorði varla að tala um túr þegar ég var unglingur (samt meira en flestar vinkonur mínar) og ég er nú ekkert sérstaklega gömul, en það hefur þó (vonandi) breyst síðan þá. Ég óska þess að unglingsstúlkur geti sagt sundkennaranum sínum að þær séu á túr, og treysti sér ekki að taka þátt, án þess að fara í kleinu.

Það er bölvað bras að fara á túr og mjög hamlandi ― ég fæ t.d. STURLAÐA túrverki og það virkar ekki fyrir mig að taka þessi hefðbundnu verkjalyf, íbúfen og/eða paratabs. Ég hef ælt úr verkjum, liðið út af vegna verkja og fengið það sterk verkjalyf að ég get ekki farið ein á klósettið (já getiði plís vorkennt mér) ― hversu hentugt að eiga foreldra sem báðir eru menntaðir hjúkrunarfræðingar? Gátu séð fagmannlega um sína á meðan ég þurfti að vera heima og gat ekki farið í skóla/vinnu/út úr húsi í fimm daga, mánaðarlega, vegna verkja.

Ég velti fyrir mér hvers vegna við erum ekki komin lengra varðandi rannsóknir og ráð gegn túrverkjum og blæðingum yfir höfuð. Endómetríósa er t.d. sjúkdómur sem fáir vita af og enn eru meira að segja til  læknar sem þekkja sjúkdóminn varla. Ég verð að viðurkenna að mér finnst þetta ósanngjarnt og ef þetta væri vandamál sem karlar hefðu þurft að takast á við í gegnum tíðina, þá þori ég að veðja að við værum komin lengra í rannsóknum á „þessum málum“ og þetta væri ekkert vandamál.

Svo er það samstilling blæðinga. Þegar tveir eða fleiri einstaklingar með leg búa saman, eiga þeir til að samstilla tíðahringinn og fara á túr á sama tíma (!!!). Við mamma vorum t.d. samstilltar þegar ég bjó hjá foreldrum mínum og einnig hef ég yfirleitt stillt mig inn á tíðahring leg-meðleigjenda minna eða þær inn á minn tíðahring. Mér finnst þetta svo sjúklega áhugavert og enginn veit nákvæmlega hvers vegna og hvernig þetta gerist. Það eru til einhverjar kenningar um þetta ― las einhvern tímann að samstillingin væri tengd ferómónum (lyktarhormónum) og með því að finna lykt frá öðrum leg-einstaklingum breyttist hormónaflæðið í líkamanum og þ.a.l. tíðahringurinn. Ætli leg-einstaklingum sé t.d. skipt í ALPHA-leg og BETA-leg? Hver okkar, af mér og meðleigjendum mínum, ætli stjórni tíðahringnum og hver okkar aðlagaði sig að hinum? Mér finnst þetta mjög forvitnilegt en ég er því miður hvorki líffræðingur, læknir né vísindakona og biðla því til þeirra sem vinna innan lífeðlisfræðigeirans að auka femíníska hugsun og rannsaka til jafns einstaklinga með og án legs  og komast til botns í þessu máli.

Og fyrst ég er nú að þessu ― getum við lækkað verð á túrvörum? T.d. dömubindum og túrtöppum? Svo mæli ég líka með því að nota túrnærbuxur og álfabikarinn, snilld sem ætti að gefa öllum ungum leg-einstaklingum í grunnskólum landsins ― mun umhverfisvænna, ódýrara og þægilegra (að mínu mati).

Hvet ykkur allavegana til að prófa, kæru klúbbfélagar.

Myndir: Eva Sigurðardóttir